Abdülkâdir Geylânî (ö. 561/1165-66) : Kadiri tarikatının kurucusudur. Asıl adı Muhyiddîn Ebû Muhammed Abdülkâdir b. Ebî Sâlih Mûsâ Zengîdost el-Geylânî’dir. Künyesi Ebu Muhammed, lakabları Muhyiddin'dir. Arapça’da “el-Cîlî, el-Cîlânî”, Farsça’da “Gîlî, Gîlânî”, Türkçe’de ise “Geylânî” şeklinde telaffuz edilen nisbesiyle şöhret buldu. "Gavsü's-Sakaleyn" diye de anılır.
Nesebi Hz. Ali'ye (r.a.) dayanmaktadır. 470’te (1077) Hazar denizinin güneybatısındaki Gîlân eyalet merkezine bağlı Neyf köyünde dünyaya geldi. Küçük yaşta babasını kaybeden Abdülkâdir Geylâni (k.s.) hazretleri, annesinin yanında ve dedesi Savmaî'nin himayesinde büyüdü.
On sekiz yaşlarına gelince annesinden izin alarak bir kafileye katılıp Bağdat'a gitti. Orada Ebu Gâlib b. Bâkıllâni, Ca'fer es-Serrâc, Ebû Bekir Sûsen ve Ebû Tâlib b. Yûsuf gibi âlimlerden hadis; Ebû Saîd el-Muharrimî, Ebû Hattâb ve Kâdî Ebû Hüseyin gibi hukukçulardan fıkıh; Zekeriyyâ-yı Tebrîzî gibi dilcilerden de edebiyat okudu.
Kısa zamanda usul, fürû ve mezhepler konusunda geniş bilgi sahibi olan Abdülkâdir Geylâni (k.s.) hazretleri Ebü'l-Hayr Muhammed b. Müslim ed-Debbâs (rah.) (ö.525/1131) vasıtasıyla tasavvufa intisap etti. Hocası Ebû Saîd'in (rah.) kendisine tahsis ettiği Bâbülerec'deki medresede hadis, tefsir, kıraat, fıkıh ve nahiv gibi ilimleri okuttu ve vaaz vermeye başladı.
Ancak bir süre sonra bütün bunları bırakarak inzivaya çekildi. Abdülkâdir Geylâni (k.s.) hazretleri 561-562/1166-1167 tarihinde Receb ayının sekiz veya dokuzuncu günü, cumartesi gecesi, yatsı namazından sonra vefat etti. Kabirleri Bağdat'ta Bâbü'd-Ders Medresesi'ndedir.
